Inżynieria systemowa czy inżynieria systemów?
Zaktualizowano: 17 wrz 2022
Czy to pytanie w ogóle ma znaczenie?
Ostatnio przeprowadziłem ankietę wśród osób zajmujących się tą dziedziną w Polsce, zadający pytanie, która wersja, ze wspomnianych w tytule, jest poprawna. Nie zdziwiło mnie zbytnio, że głosy były podzielone (z niewielką przewagą na „inżynierię systemową”). Muszę jednak przyznać, że zmartwiło mnie to.
Pomyślałem sobie: „nie jest dobrze jeśli nawet w tak małym środowisku nie mamy jednej nazwy na dziedzinę którą się zajmujemy.”. Stąd pomysł na ten krótki artykuł.
Zastanówmy się jakie są argumenty za jedną i drugą wersją.
Argumenty za „Inżynieria systemowa”
Jeśli spojrzymy na nazwy różnych dziedzin inżynierii, zauważymy, że zazwyczaj „inżynierii” towarzyszą przymiotniki. Przykłady?
Inżynieria lądowa
Inżynieria mechaniczna
Inżynieria kosmiczna
Inżynieria genetyczna
Inżynieria materiałowa
Inżynieria społeczna
Dla równowagi należy wspomnieć, że są przykłady w których w okolice „inżynierii” zapędziły się rzeczowniki w przypadku dopełniacza (kogo? czego?).
Inżynieria jakości
Inżynieria ochrony środowiska
Inżynieria transportu
Powiem szczerze, że dla mnie to Inżynieria systemowa brzmi bardziej naturalnie i do tej pory bez większego zastanowienia taką wersją się posługiwałem. Byłem Inżynierem systemowym.
Warto również wspomnieć, że powiązana dziedzina, po angielsku znana pod nazwą systems thinking funkcjonuje w polskiej nauce jako „myślenie systemowe”.
Co zatem przemawia za drugą wersją?
Argumenty za „Inżynieria systemów”
Zacznijmy od pytania: co jest przedmiotem naszej pracy? Odpowiedź brzmi: Systemy. Według Inżynierów systemów to jest kluczowe. „Systemowo” myślimy na potrzeby pracy nad systemami, ale to raczej tylko narzędzie wywodzące się z szerszej dziedziny - myślenia systemowego. „Systemowo” można (a nawet trzeba) myśleć uprawiając każdą inną inżynierię.
Warto powołać się również na samą kwestię tłumaczenia z angielskiego na polski.
Systems = Systemy lub Systemów (uwzględniając fakt, iż w angielskim nie ma deklinacji)
Systemic = Systemowy
Jeśli twórcy tej dziedziny chcieliby aby nazwa odpowiadała „Inżynierii systemowej” to w oryginale nazwaliby ją „Systemic Engineering".
Ostatni z argumentów za tym wariantem dotyczy historii jego użycia. Otóż nazwa „Inżynieria systemów” funkcjonuje w polskiej literaturze naukowej od lat 80-tych („Inżynieria systemów” autorstwa Piotra Sienkiewicza z 1983 roku i „Podstawy analizy i inżynierii systemów” Włodzimierza Bojarskiego z 1984 roku).
Co dalej?
Wypadałoby się na jakąś wersję zdecydować i jej trzymać. Szczególnie, że w ramach polskiego oddziału INCOSE pracujemy obecnie nad tłumaczeniem ważnej publikacji o model-based systems engineering (więcej na ten temat już niedługo).
Po przeanalizowaniu tych argumentów, dla mnie tą poprawną nazwą od dzisiaj będzie Inżynieria Systemów, a ja będę Inżynierem Systemów.
